Trauma is een Grieks woord voor ‘wond’. Een psychotrauma betekent letterlijk een ‘wond op je ziel’. Die wond kan ontstaan wanneer je een schokkende gebeurtenis hebt meegemaakt. Dat kan een eenmalige gebeurtenis zijn, een herhaling of een heleboel gebeurtenissen, lang of kortgeleden. Seks tegen je zin is altijd een schokkende gebeurtenis die kan leiden tot een trauma. 

Elke situatie waarin met geweld of dwang seksuele handelingen gedaan worden, noemen we seksueel geweld. Dat kan dwang zijn door lichamelijke kracht maar ook door emotionele kracht. Ook daden die gericht zijn tegen iemands seksualiteit vallen hieronder. De dader kan een onbekende of een bekende van je zijn. Verkrachting is een vorm van seks die niet vrijwillig is en die daders gebruiken om mensen klein te krijgen. 

Seksueel trauma kan ook ‘wonden in je lijf’ veroorzaken. Heb je lichamelijke klachten door seksueel geweld, zoek dan contact met je huisarts of een gynaecoloog.  

Iedereen reageert anders op een schokkende gebeurtenis. Het zet je leven vaak op zijn kop. Je slaapt slechter, je kunt je slechter concentreren, je bent prikkelbaar en hebt nachtmerries. Daarnaast kun je last krijgen van somberheid en angst. En (werk)relaties lopen niet meer zo goed. Dit laat je zien hoe kwetsbaar je bent en zo kun je het gevoel van veiligheid en controle verliezen. De wereld voelt niet langer als veilig en voorspelbaar. Na een verkrachting voelen vrouwen zich vaak vies, het is alsof ze zich niet vaak genoeg kunnen wassen. Dit zijn normale reacties op schokkende gebeurtenissen. Meestal verminderen deze stressreacties na een aantal weken. Maar als dat niet zo is, is het belangrijk om hulp te zoeken. Het kan zijn dat je dan een posttraumatische stressstoornis (PTSS) hebt.  

Vluchten, vechten en bevriezen zijn natuurlijke automatische reacties bij het meemaken van trauma. Je hersenen maken dan heel snel een beslissing: vluchten als het nog kan, anders vechten en als de ander sterker is dan is er nog maar één mogelijkheid, dat is bevriezen. Bevriezen leidt bij sommigen tot verlamming van je spieren, bij anderen tot stijfheid. Vaak kunnen mensen tijdens de bevries-reactie niet om hulp roepen, omdat hun spieren - dus ook de spieren rondom de stembanden - verlamd zijn. Als je seksueel geweld meemaakt kan je je als het ware vervreemd voelen van je eigen lichaam, alsof je jezelf van buitenaf ziet, alsof de omgeving niet echt is, als in een droom, veraf of vervormd. 

In onderstaande film vertelt Lindsay hoe zij bevroor tijdens de verkrachting. Ze vertelt hoe dat is.  

Dissociatie is een onderdeel van de verlammingsreactie. Je voelt niets meer, ook geen pijn. Het betekent ook dat je op dat moment voelt dat je zelf niet meer kunt beslissen over je eigen reacties. Dissociatie wordt ook wel gezien als de beste manier om te overleven, om geen pijn en angst meer te voelen. Je ‘ontsnapt’ als het ware uit je bewustzijn. Zo kan het dat je bijvoorbeeld geen lichamelijke pijn meer voelt. Gedachten, gevoelens, waarnemingen of herinneringen kunnen losgemaakt worden van de ervaring. Je ervaart dat je ‘tijd’ kwijt bent, je weet niet meer precies wat er is gebeurd of waar je bent geweest. Daardoor kun je je vaak niet alles goed herinneren, of je weet de volgorde van de gebeurtenissen niet meer. De losgekoppelde gevoelens en waarnemingen kunnen later terugkomen in de vorm van herbelevingen en flashbacks. Dissociaties komen vaak voor bij een posttraumatische stressstoornis. 

Een trigger is een gebeurtenis in het NU waarop je lichaam kan reageren alsof de nare gebeurtenis van vroeger opnieuw gebeurt. Triggers worden meestal als eerste opgemerkt door wat je ziet, hoort, ruikt of proeft. Dat kan je weer terugbrengen naar de intense ervaring van toen. Je lichaam reageert ook nu met versnelde hartslag en angstige gevoelens en met vechten, vluchten, bevriezen of zelfs dissociatie, net als toen. Soms zijn triggers duidelijk: kleren die iemand draagt, of bepaalde muziek die je terug hoort. Maar ook bepaald gedrag van je kind, bijvoorbeeld als het boos is of hoe het naar je kijkt, kunnen je terugvoeren naar het gevoel wat je toen had, tijdens de verkrachting, Wanneer je eerder gedissocieerd hebt om te overleven kun je je er niet eens van bewust zijn dat de hersenen iets als triggers hebben opgeslagen.