Zijn er verschillen tussen culturen?
Verschillen tussen culturen
In alle landen en culturen komt het voor dat mensen seks hebben zonder dat ze dat willen. Volgens de Wereld Gezondheidszorgorganisatie betekent seksueel geweld: “Iedere seksuele daad die tegen iemands wil wordt gedaan, het maakt niet uit wie het doet, wat de relatie tussen beide personen is of waar het gebeurt.” Tijdens een oorlog wordt gedwongen seks vaak als een wapen gebruikt. Daarbij worden de vrouw maar ook de man die haar niet kon beschermen, vernederd. In andere situaties spreken we van uitbuiting. Iemand maakt misbruik van de situatie van de ander. Ook in Nederland is seksueel geweld vaak een manier van machtsmisbruik.
In ieder land en iedere cultuur bestaan verschillende meningen over bijvoorbeeld de rol en positie van vrouwen en mannen, relaties, seksualiteit, kinderen en het opvoeden van kinderen. Zo zijn er ook verschillende opvattingen over een verkrachting en verschillende reacties van de familie en de omgeving. Vrouwen maar ook mannen kunnen slachtoffer worden van seksueel geweld.
Seksueel geweld: een taboe
In veel samenlevingen wordt niet gesproken over seksueel geweld en de gevolgen ervan,het is een taboe.Mensen voelen vaak schaamte en schuld. In veel landen, ook in Nederland, wordt een verkrachting als een misdaad gezien. Slachtoffers van seksueel misbruik kunnen aangifte doen en hebben recht op medische hulp en begeleiding (link naar ‘Wanneer en waar vraag ik hulp?’). De daders kunnen berecht worden, maar vaak is dit voor het slachtoffer een lange en moeilijke weg.
Slachtoffers krijgen onvoldoende bescherming. Vrouwen zijn bang om beschuldigd of niet geaccepteerd te worden. In sommige landen horen slachtoffers soms niet meer bij de groep en moeten zij ergens anders gaan leven. Ook gebeurt het dat hun familie zich verplicht voelt hen te doden, vanwege het verlies van de familie-eer. Sommige slachtoffers zijn zo bang voor de gevolgen dat zij, soms jarenlang of zelfs de rest van hun leven, moeten leven met hun pijnlijke geheim.
Taboe overal en voor altijd?
In veel culturen is wel ruimte voor verschillende opvattingen, ook als het gaat over seksueel geweld. Culturen zijn dynamisch. Dat wil zeggen dat meningen en opvattingen veranderen met de tijd. Steeds meer vrouwen en kinderen die geboren zijn uit een verkrachting, accepteren de negatieve (voor)oordelen over hen niet. Ze willen erkenning voor wat hun is aangedaan en willen dat hen recht gedaan wordt. Zo werken zij mee aan verandering en het uiteindelijk stoppen van het taboe. Als zij steun krijgen van familie of betrouwbare mensen in de omgeving, dan lukt het beter om te herstellen en zonder schuld en schaamte weer deel te nemen aan het leven.
Kinderen geboren uit seksueel geweld
Vaak wordt op een negatieve manier gekeken naar kinderen die geboren zijn uit seksueel geweld. Ze worden gediscrimineerd en soms, samen met hun moeder, verstoten door familie. In oorlogsgebieden, als de vader bij de vijandelijke groep hoorde, is het vooral erg moeilijk als bekend wordt waar het kind vandaan komt. Kinderen kunnen daardoor gepest of uitgesloten worden. Moeders willen hun kind beschermen en houden geheim wie hun vader is. Veel kinderen willen later toch graag weten wie hun vader is. Bijvoorbeeld omdat de naam van de vader nodig is om toegang tot onderwijs te krijgen.
De laatste jaren hebben we voorbeelden gezien van kinderen (inmiddels jongvolwassen) die de moed hadden om openbaar te maken wat hun afkomst is. Zij vechten voor erkenning en dezelfde rechten als andere kinderen. Ze willen een waardig leven, zonder schaamte.
Een voorbeeld is de vereniging die in Bosnië is opgericht ’Forgotten children of war’.