Gendergerelateerd geweld in Oekraïne

Oorlog in Oekraïne, al sinds 24 februari 2022, maar de oplopende spanning en dreiging is van lang voor die datum. De oorlog is in haar eerste maanden volop in het nieuws, ook nu, juli 2022 nog, hoewel nu ook andere onderwerpen op de voorpagina’s staan.

Het is een machteloos makend conflict: oorlog is een strijd voeren die niet te winnen is. De geschiedenis heeft dat ons al lang geleerd. De strijd om erkenning, om waardigheid, om respect duurt altijd voort, al heeft een ander lijntje op de wereldkaart een eind gemaakt aan wapengekletter.

Niet alle wapens kletteren. Sommige wapens zijn ‘stille killers’, gendergerelateerd geweld, dat sinds 1919 het officiële predikaat ‘oorlogsmisdrijf’ heeft, is zo’n wapen. Het onderwerp krijgt sinds de Joegoslavië- en Rwanda tribunalen meer aandacht.

Het is namelijk een effectief wapen: het zaait angst, het vernedert de slachtoffers ervan én hun naasten. Het geeft kans op nageslacht, zodat de groep waartegen gestreden wordt ‘van binnenuit wordt uitgehold. Het is goedkoop en vereist geen speciale opleiding of training. Sinds de oorlog in Oekraïne is voor deze vorm van geweld meer aandacht dan ooit. Op 26 april wordt Rebecca Gomperts* geïnterviewd voor Radio 1, NPO. Ze legt uit dat het gendergerelateerde geweld, gericht tegen vrouwen en meisjes, vaak een zwangerschap tot gevolg heeft en ze vertelt hoe zij hen probeert te helpen door het mogelijk maken van medicinale abortus. Met name voor de vrouwen en meisjes die vluchtten naar Polen en Hongarije is dat belangrijk, vanwege de strenge wetten die er op dat gebied zijn.

Het is goed dat het zwijgen nu doorbroken wordt, maar één ding valt me op bij al deze berichtgeving. Zelden wordt gerefereerd aan het kind dat geboren wordt uit dit geweld. Genoemd worden de effecten van gendergerelateerd geweld op de slachtoffers, en dat is niet alleen de persoon die het ondergaat, maar ook haar of zijn familie en de gemeenschap daarom heen. Genoemd wordt ook de aanzienlijke kans op een zwangerschap die het gevolg kan zijn, en de moeilijkheden die zich voordoen als er de wens is tot het afbreken van de zwangerschap. Maar nooit gaat het over het kind. Terwijl wij weten, al sinds de Tweede Wereldoorlog, en zeker sinds de conflicten in Cambodja, de Balkan landen en in Rwanda, dat er veel kinderen moeten zijn die op deze manier verwekt zijn.

Laten we hen niet verzwijgen, laten we kijken hoe we hen, hun moeder en hun families kunnen helpen om verbinding met elkaar aan te gaan. Als het de moeders, hun kinderen en de gemeenschap om hen heen lukt om elkaar te accepteren, en zorg en respect voor elkaar op te brengen, dan is daarmee een wereld te winnen.

Auteur: Adriana Jasperse

Een mail ontvangen als er nieuwe inhoud op de website wordt geplaatst? Neem een abonnement op de nieuwsbrief.

Aanmelden voor de nieuwsbrief

*Rebecca Gomperts: Nederlands arts en bekend activist voor vrouwenrechten en in het bijzonder abortusrechten met haar organisaties Women on Waves en Women on Web.

Beluister het interview met Rebecca Gomperts via www.vpro.nl